سادات زواره
سید حسن فاطمی
در میان سالمندان سادات طباطبایی در حسنآباد رواج دارد که اجدادشان قبلاً در زواره زندگی میکردهاند و املاکی در آنجا وقف آنها است. توضیحی در این باره مناسب است.
ابوعلی احمد بن محمد بن رستم بن مطیار قرشی در عصر غیبت صغری ساکن و حاکم اصفهان بود و املاک فراوان داشت. وی به دلیل فرزنددار نشدن نذر کرد که اگر خدا به او فرزندی عطا کند به ازدواج یکی از سادات طباطبایی درآورد. خداوند به او دختری داد و او را «فاطمه» نامید و به ازدواج شهابالدین علی(جد نوزدهم میرعماد) در آورد. در ماه مبارک رمضان سال 316ق/307ش احمد بن محمد بن رستم املاک فراوانی را در زواره وقف ذرّیه خود کرد. او فرزند دیگری غیر از فاطمه نداشت و اگر داشته نسل آنها منقرض شده است.
در حال حاضر ثمره این موقوفات به نسل دختری او یعنی نسل ابوهاشم طاهر بن علی(جد هیجدهم میرعماد) می‌رسد. املاک موقوفه طبق وقف‌نامه، بدین قرار است: هرمزآباد و تودلیان در بلوک ماربین اصفهان؛ روستای زواره اردستان از منطقه اصفهان که یکی از حدودش روستای شیریجرد، حد دیگر: روجیرمهر و شهر اردستان، حد دیگر: مزرعه نوگاباد و مزرعه هرمزآباد، حد دیگر: روستای بهشتآباد؛ آب زواره از کوه اردستان معروف به کوردکویه و بادکویه از بلوک برزاوند و مصب آب جاری از برزاوند؛ سه سهم از قنات جاری از کوه اردستان در زمین و صحراهای زواره؛ جوزدان؛ سروشان؛ طرق وطار؛ هشت‌جان از بلوک الوار؛ آسیاهای رستم در حدود اصفهان؛ گلستان جزء بلوک ماربین؛ قصرالشّیاطین در جی؛ آسیابهای گران نزدیک نیاسرم.
ساداتی که این موقوفهها به آنان می‌رسد، سیصد سال پس از درگذشت واقف، به زواره کوچ کردند و از قرن نهم به بعد در آثار تاریخی به عنوان «سادات زواره» شناخته شدند. از این دسته شعبههای متعددی به اطراف پراکنده شدند.
آخرین سرشماری از سادات سهیم، در اواخر عصر محمدشاه و اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار انجام گرفت و فرمهای آمار گیری در دفتر تولیت اصفهان محفوظ است.[1]
اکنون دفتر موقوفات زواره در اصفهان است و تولیت آن به عهده آقای حاج سید محمدعلی زوارهای است. نگارنده در تاریخ 26/ 5/1381 ضمن ملاقات با ایشان در دفتر موقوفات در خیابان طالقانی، توضیحات مفصّلی در باره موقوفات از ایشان شنید. بنا به گفته وی تقریباً ده در صد از موقوفات، باقی مانده و بقیه به ملک دیگران در آمده است.
چگونگی تقسیم درآمد موقوفات میان سادات به این صورت است که هر عدّه از آنها سرسلسلهای دارند و او با مراجعه به دفتر، سهم خود و فرزندان و دیگر سادات را گرفته برای آنها میبرد. هنگام ملاقات با متولی موقوفات به هر سید صد ریال تعلّق میگرفت.
طبق آنچه گذشت، اجداد میرعماد مستقیماً از زواره به حسنآباد نرفتهاند بلکه اجداد بالاتر، ابتدا از زواره به اماکن دیگر مثل جشوقان رفتهاند و پس از چند نسل به حسنآباد رفتهاند.
[1]. ر. ک: مجله یغما، مقاله شوخی و جدی، نوشته سید محمد محیط طباطبایی، فروردین 1344ش، ص40- 42؛ آتشکده اردستان، ج1، ص170- 174 و ج3، ص620 – 622 . متن کامل وقف‌نامه به زبان عربی در مجله وقف میراث جاویدان، تابستان 1383ش، شماره 46، صفحه 63 ـ 75 آمده است.
