محمد حسین خان صدر اعظم
سید حسن فاطمی
محمدحسینخان صدر در سال 1174ق تولد یافت و در سال 1228ق مأمور نظم فارس شد و به «نظامالدّوله» ملقّب گردید. سال 1234ق در زمان حکومت فتحعلى شاه قاجار(م1250ق) صدر اعظم ایران شد و ملقب به «صدر» گردید و در همین سال بود که املاک وسیعى را در جرقویه وقف کرد. وى از افراد خیّرى بود که آثار خیر فراوانى از جمله موقوفات زیاد در اصفهان و سایر نقاط ایران و عراق از خود گذاشت. از جمله اقدامات او 
گذشته از وقف املاک فراوان در منطقه جرقویه، ساختن سه مدرسه علمیه در اصفهان واقع در بازار، پاى قلعه و فتحآباد و یک مدرسه علمیه در نجف اشرف است.
سال 1239ق از اصفهان به تهران رفت و در اثر بیمارى یرقان، در سیزدهم صفر همان سال درگذشت و جنازه او را به نجف اشرف حمل و در مدرسه علمیه صدر که خود بنا کرده بود، دفن کردند.(ر.ک: تاریخچه اوقاف اصفهان، ص 398ـ407؛ فرهنگ معین، بخش اعلام، ذیل «نظامالدوله»)
اینجانب دو رونوشت از وقفنامه موقوفات صدر را دیده ام. یکی از آنها بر پارچه ای بلند به طول تقریبی دو متر و عرض هفتاد سانتیمتر نوشته شده بود که نزد خانم حاج عزت امیری بود. تصویر قسمتی از آن ، در همین وبلاگ در معرفی حاج سید محمدابراهیم ناظر است. فتوکپی رونوشت دیگر تقریبا در همان اندازه نزد آقای سید رضا فاطمی (حسن خان) بود. سال 1381ش هردو را امانت گرفتم و از آنها فتوکپی تهیه کردم. به دلیل مشکل بودن نگهداری آنها ، پس از مدتی هردو را به کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی در قم اهدا کردم.
چاپ حروفی این وقفنامه به صورت کامل در کتاب «تاریخچه اوقاف اصفهان» تألیف عبدالحسین سپنتا از صفحه 408 تا 424 آمده است.
