سادات زواره. میان سالمندان سادات طباطبایی در حسن آباد مشهور است که اجدادشان قبلاً در زواره زندگی میکردهاند و املاکی در آنجا وقف آنها است.
قابل توضیح است که ابوعلی احمد بن محمد بن رستم بن مطیار قرشی در عصر غیبت صغری ساکن و حاکم اصفهان بود و املاک فراوان داشت. وی به دلیل فرزنددار نشدن نذر کرد که اگر خدا به او فرزندی عطا کند به ازدواج یکی از سادات طباطبایی درآورد. خداوند به او دختری داد. او را «فاطمه» نامید و به ازدواج شهابالدین علی (جد نوزدهم میرعماد) در آورد. در ماه مبارک رمضان سال 316ق/307ش احمد بن محمد بن رستم املاک فراوان را در زواره وقف ذرّیه ی خود کرد. او فرزند دیگری غیر از فاطمه نداشت و اگر داشته نسل آنها منقرض شده است.
در حال حاضر ثمره ی این موقوفات به نسل دختری او یعنی نسل ابوهاشم طاهر بن علی (جد هیجدهم میرعماد) می رسد. املاک موقوفه طبق وقف نامه، بدین قرار است:
هرمزآباد و تودلیان در بلوک ماربین اصفهان؛ روستای زواره اردستان از منطقه ی اصفهان که یکی از حدودش روستای شیریجرد، حد دیگر: روجیرمهر و شهر اردستان، حد دیگر: مزرعه ی نوگاباد و مزرعه ی هرمزآباد، حد دیگر: روستای بهشتآباد؛ آب زواره از کوه اردستان معروف به کوردکویه و بادکویه از بلوک برزاوند و مصب آب جاری از برزاوند؛ سه سهم از قنات جاری از کوه اردستان در زمین و صحراهای زواره؛ جوزدان؛ سروشان؛ طرق وطار؛ هشت جان از بلوک الوار؛ آسیاب های رستم در حدود اصفهان؛ گلستان جزء بلوک ماربین؛ قصرالشّیاطین در جی؛ آسیاب های گران نزدیک نیاسرم.
ساداتی که این موقوفهها به آنان می رسد، سی صد سال پس از درگذشت واقف، به زواره کوچ کردند و از قرن نهم به بعد در آثار تاریخی به عنوان «سادات زواره» شناخته شدند. از این دسته شعبههای متعدد به اطراف پراکنده شدند.
آخرین سرشماری از سادات سهیم، در اواخر عصر محمدشاه و اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار انجام گرفت و فرم های آمار گیری در دفتر تولیت اصفهان محفوظ است. (ر. ک: مجله‌ی یغما، مقاله‌ی شوخی و جدی، نوشته‌ی سید محمد محیط طباطبایی، فروردین 1344ش، ص 40 ـ 42؛ آتشکده اردستان، ج 1، ص 170 ـ 174 و ج 3، ص 620 ـ 622. متن کامل وقف‌نامه به زبان عربی در مجله‌ی وقف میراث جاویدان، تابستان 1383ش، شماره‌ی 46، ص 63 ـ 75 آمده است.)
در تاریخ 26/ 5/1381 در دفتر موقوفات زواره در اصفهان، خیابان طالقانی حضور یافتم و ضمن ملاقات با تولیت آن آقای حاج سید محمدعلی زوارهای، توضیحات مفصّل در باره ی موقوفات از ایشان شنیدم. بنا به گفته ی وی تقریباً ده در صد از موقوفات، باقی مانده و بقیه به ملک دیگران در آمده است.
چگونگی تقسیم درآمد موقوفات میان سادات به این صورت است که هر عدّه از آنها سرسلسلهای دارند و او با مراجعه به دفتر، سهم خود و فرزندان و دیگر سادات را گرفته برای آنها میبرد. هنگام ملاقات با متولی موقوفات به هر سید صد ریال تعلّق میگرفت.
سید حسن فاطمی موحد
