چشمه عربی، حاج سید علی. وی فرزند حاج سید ابراهیم و یکی از نوادگان میرعماد است که برای نظارت بر موقوفات احمدآباد جرقویه و اطراف آن، از حسن آباد به این روستا مهاجرت کرد. (گویا حاج سید محمدابراهیم ـ ناظر موقوفات صدر ـ او را برای رسیدگی به موقوفات به آنجا فرستاد.)
وی و دو برادرش سید عباس و آقامیر نخستین ساداتی هستند که به آن روستا رفتند و براساس تحقیق ما در سال 1381 تا این سال سیدی به آنجا مهاجرت نکرده بود. از آقامیر پسری باقی نماند و همه ی سادات احمدآبادی از نسل حاج سید علی و سید عباس هستند. حاج سید علی نسل بیشتری دارد.
حاج سید علی پس از مهاجرت، چاهی خشکیده یا نزدیک به خشکیدن را که قبلاً متعلق به عرب های عشایر در استان فارس بود، بیشتر حفر کرد تا این که آب به قدری فوران کرد که آب چشمهها، قنات ها و چاه های منطقه به شدت کم شد و حتی نگران میشوند آب، وارد ده شود. سنگ آسیاب با جهاز شتر درون چاه فرو کردند تا آب آن کم شود. به مرور دهانه ی چاه در اثر ریزش، وسعت یافت. اینجانب در سفر به آنجا دهانه ی چاه را تقریباً چهارصد متر مربع دیدم. با توجه به جوشش آب و فراوانی آن، به «چشمه عرب» معروف شد.
همچنین حاج سید علی قلعهای با دیوارهای بلند نزدیک احمدآباد بنا کرد و خانوادهاش را از حسن آباد به آنجا برد. بین قلعه و چشمه، حمام و آسیابی ساخت و تقریباً به صورت دهی کوچک در آمد که تنها فرزندان و نوه های او و برادرش سید عباس در آن زندگی میکردند؛ اما به علت آزار دزدان، سادات آنجا را ترک و به احمدآباد رفتند. آقای سید مصطفی حسینی (متولد 1303ش) از تولدیافتگان در قلعه است و در هفت سالگی او، سادات قلعه را ترک کردند. بنابر این ورود آنها به احمدآباد در سال 1310ش صورت گرفته است. ساکنان قلعه و اعقاب آنها تا امروز به «سادات چشمه عرب» معروفند.
اینجانب با همراهی کربلایی سید محمد فاطمی و برادر ایشان مرحوم کربلایی سید رضا (م 1389) در تاریخ 24/5/1381 در سفر به احمدآباد قلعه و چشمه را مشاهده کردیم. چشمه عرب تقریباً در سه کیلومتری جنوب غربی احمدآباد قرار دارد و قلعه در فاصله ی حدود یک کیلومتری غرب احمدآباد است اما نسبت به بنای قدیمی احمدآباد حدود دو کیلومتر فاصله دارد. اتاق های قلعه خراب شده و تنها دیوار آن با چهار برج در گوشههای آن باقی است.
براساس سندی مورخ 1283ق برابر با 1245ش حاج سید علی زنده بوده و پدرش ساکن حسن آباد بوده است. در این سند می خوانیم: «حاجی سید علی مزبور ولد مرحوم حاجی سید ابراهیم ساکن قریه حسن آباد جرقویه.»
در سندی دیگر مربوط به سال 1331ق برابر با 1291ش، از حاج سید علی با عبارت «مرحمت و غفرانپناه» یاد شده که حکایت از حیات نداشتن او در این سال دارد. هردو سند از احمدآباد به دست آمد.
سید حسن فاطمی موحد