تولید بهترین پنبه ی دنیا در جرقویه
(غیر از نوعی پنبه در امریکا)
سید حسن فاطمی
مورخ برجسته محمد حسن خان اعتماد السلطنه (متوفای 1313ق برابر با 1275ش) در کتاب مرآة البلدان به ترتیب الفبا، اماکن گوناگون را معرفی کرده است. در حرف جیم، ذیل «جرقوه» جرقویه را اینگونه معرفی کرده است: 
«جرقوه: صاحب معجم البلدان گوید: اصل جرقوه، چارکوه است و به اعتقاد من قصبه ای است نزدیک به اصفهان.
نگارنده گوید: ظن غالب این است که جرقوه، جرقوئیه و آن معرب گرگویه و بلوکی است از بلوکات اصفهان واقع در سمت مشرق شهر اصفهان به فاصله ی ده فرسخ یعنی از شهر تا ابتدای این بلوک ده فرسخ می باشد. نیز در جنوب زاینده رود است و در بعضی مواضع چهار فرسخ و زیادتر دور از رود است. طول این بلوک تقریبا چهارده فرسخ که آخر خاک آن بیست و چهار فرسخ از شهر اصفهان مسافت دارد و منقسم است به دو قسمت: جرقویه ی سفلی و علیا.
قصبه ی آن موسوم به پیکان می باشد و در جرقویه ی سفلی واقع است و الحال آبادی نیک آباد زیاده از پیکان است.
اراضی این بلوک، کوهی است و دشت هموار که زراعت می شود. و این دشت هم ریگی است و هم خاکی و قدری شوره زار که کویر می نامند نیز دارد. آب آن بعضی چشمه و برخی قنات و آب رود هیچ ندارد. هوای آن متوسط می باشد.
حاصل طبیعی آن یکی گندم است که از اکثر گندمهای اصفهان بهتر است و کمال تعریف را دارد.
دیگر پنبه است که در همه جا مشهور می باشد و از پنبه ی جمیع بلوکات اصفهان بلکه از پنبه ی مصر  و هند و سایر بلاد ایران بهتر و پنبه ی کاغذی آن معروف است و تقریبا هیچ پنبه در اقطار ارض از حیثیت نرمی و سفیدی بهتر از پنبه ی جرقویه نیست مگر یک قسم پنبه ی امریکا.
نیز از حاصل جرقویه تریاک است که تازه عمل آورده اند و تریاک جرقویه نیز از تریاک اکثر بلوک اصفهان سوای هفتان بهتر می باشد.
حاصل صناعی آن پای افزار معروف به گیوه است که در پیکان از همه جا بهتر درست می کنند و به اکثر بلاد ایران می برند و گیوه ی پیکانی معروف است.
مردم این بلوک شجاع و دلیراند. سواری و شچاعت آقامحمد ینک آبادی معروف و مشهور است و از اکثر اهالی قبایل بیشتر و پیشتر.»
منبع:
مرآة البلدان، محمدحسن خان اعتماد السلطنه، تحقیق: عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث، تهران، دانشگاه تهران، 1368ش، ج 4، ص 2186 ـ 2187.