باورهایی قدیمی در حسن آباد
حسن صادقی
پیش از این، جناب آقای احمد صادقی (رضا) در پستی به بخشی از فرهنگ عامیانه اشاره کرده بودند. پیرو مطالب ایشان به تعدادی دیگر از باورهای قدیمی مردم حسن آباد اشاره می کنیم که برخی از آنها هنوز هم رواج دارد. البته هدف از ذکر این مطالب تایید و اثبات آنها نیست بلکه صرفا جهت ثبت و ضبط و معرفی آنهاست.
از بررسی این قبیل باورها به دست می آید که برخی از اینها دستور العملهای بازدارنده یا تشویق کننده هستند که در قالب اعتقادات به مردم گفته میشده هرچند ممکن است برخی از آنها ریشه در اعتقادات مذهبی هم داشته باشد. ولی برخی دیگر فقط جنبه امر و نهی داشته اند. مثلا اگر برای دست گرفتن سوزن در شب کراهت شدید قائل بودند، به دلیل نبود برق و روشنایی در قدیم بوده که شخص خیاط به خود اسیبی نرساند.
در گذشته حسن اباد به دلیل نبود پزشک افراد ملا و باسوادی وجود داشتند که هر گاه شخصی مریض میشد او را پیش این ملا میبردند و او برای شخص مریض "سر کتاب" باز میکرد ودلیل برخی از بیماریها را ازار دادن اجنه میدانست و با نوشتن یک سری دعاها سعی میکرد مریض خود را درمان کند.
در اینجا به بیست مورد از این باورها اشاره می کنیم:
1- اگرکسی به گربه اب بپاشد بر روی دستان او "زگیل" میزند
2-ابریختن روی اتش را بسیار بد میدانستند و نهی میکردند
3- در دست گرفتن قیچی وسوزن در عید قربان وغدیر باعث عقربک زدن در دست میشود (عقربک یک گوشت اضافه ای بود که در کنار انگشتان میزد وسوزش زیادی دارد وتا اخر عمر جای ان باقی میماند.)
4-در شب، نشستن بر تاقچه اتاق باعث بیماری های روانی و جن زدگی میشود.
5-اب داغ را نباید روی پاشنه اتاق پاشید (به اجنه اسیب می رسد و آنها تلافی می کنند)
6-کسی که مغز سرش دو پیچش مو داشته باشد دو زن میگیرد.
7- در شب نباید از سر اب روان رد شد (دچار بیماری روانی خواهی شد البته با گفتن بسم الله اثر ان از بین میرود)
8-کسانی که درخانه دام داشتند در شب شیر نمی فروختند و معتقد بودند در سیاهی (شب) نباید سفیدی (شیر) از خانه خارج شود
9-اگر در سر سفره لقمه ای از دهن بیفتد باید بادست دور سر تاب بدهند و یک گوشه بگذارند (دیگر نمی خوردند)
10-در شب اگر نور ماه به یک مار زخمی در حال مرگ بیفتد دوباره زنده میشود
11-اگر صدای شغالها زیاد باشد کفش خود را برعکس (پشت و رو) میکنند تا صدای شغالها قطع شود
12-نباید دختر بچه را سوار چهارپا کرد وگرنه دندانهایش بزرگ و زشت میشود
13-در شب نباید روی پاشنه اتاق چیزی کوفت
14-هرگاه شخصی تنها در جایی میخوابد اهن بالای سر او میگذارند تا خواب وحشتناک نبیند
15-برای درمان زگیل چند دانه نخود را روی زگیلها میگذارند وبعد داخل چاه ابی میاندازند
16-اگر کلاغ بالای سر خانه ای بخواند برای صاحب خانه میهمان یا خبر خوشی میرسد
17-ردیف شدن 3 تا ظرف شبیه به هم (مثلا 3تا کاسه ) در سفره نشان امدن میهمان است
18-در شب نباید سوزن یا قیچی در دست گرفت وگرنه اتفاق بدی در انتظار است
19-اگر تکه نانی را در زمین دیدند باید ببوسند ودر جایی مانند سوراخ دیواری بگذارند که کسی بر روی ان پا نگذارد
20-تابوت مرده را در قبرستان برعکس میگذارند به طوری که پایه های ان به طرف بالا باشد و بر روی ان چند تکه سنگ میگذارند چون عقیده دارند روح مرده هنوز در تابوت اثر میگذارد و ممکن است تابوت در شب راه بیفتد (گویا این اعتقاد از اینجا بوجود امده که شخص ترسو دربرگشت از بیایان وقتی به قبرستان میرسد خیال میکند تابوت در حال تکان خوردن است و به طرف روستا فرار میکند)