آشکار شدن سیادت نوادگان میرجهان‏

سید حسن فاطمی
پس از آنکه میرعماد و برادرش میرجهان یک یا دو افغانی را در جشوقان کشتند، میرعماد به حسن‏آباد و میرجهان به محمدآباد فرار کرد. ظاهراً میرجهان برای اینکه شناسایی نشود و نیز به جهت شایعه اینکه افغانیها سیدها را می‏کشند، سیادت خود را اظهار نکرد و حتی پس از رفتن افغانیها از ایران، باز هم سیادتش را به دیگران نگفت. شاید به این دلیل نگفته که وقتی شخصی مدتها به عنوان سید شناخته نشد، اگر یکباره ادعای سیادت کند، معمولاً دیگران به آسانی نمی‏پذیرند و ممکن است ادعای او را به تمسخر بگیرند. البتّه میرجهان پیش از فوت، در بستر بیماری گفته بود که سید طباطبایی است.

تا سال 1379ق سیادت بازماندگانش مورد تردید بود. تا اینکه نواده او آیت‏الله سید محمدحسن میرجهانی(1390ـ1413ق/1280ـ1371ش) نسبت به این امر از دوران کودکی، حساس می‏شود و از 24 سالگی با جدیت و با تحقیق از سالمندان، قضیه را دنبال می‏کند. سال 1344ق/1304ش سخنان سالمندان محمدآباد را در مورد سیادت میرجهان و قضیه فرار او از جشوقان، می‏نویسد و از آنان امضا می‏گیرد. از آن زمان به بعد، پی‏گیری این امر را در رأس کارهای خود قرار می‏دهد. از جمله اقدامات او این بود که برای تحقیق، با پای پیاده از محمدآباد به جشوقان که حدود یازده فرسخ فاصله دارد، رفت. برای این منظور آنقدر پیاده‏روی کرد که کف پایش تاول زد.

وی برای معلوم شدن سیادت خود، حدود چهل سال تلاش کرد و در این مدت، سیادت او برایش به اثبات رسید اما مدرک کتبی نیافت تا بتواند به استناد آن، سیادت خود را آشکار کند. سال 1371ق/1330ش مقیم مشهد می‏شود و پس از حدود پنج سال، شجره‏نامه میرجهان و میرعماد از روستایی در اطراف یزد به دستش می‌رسد.[1] سال 1377ق/1336ش نیز شجره‏نامه دیگری از نجف به او می‌رسد[2] و در سال 1379ق/1338ش در اندازه بزرگ از روی آن نوشته و پس از تأیید علمای نجف، قم و تهران، آن را چاپ و منتشر می‏کند. پس از پیدا شدن این دو شجره‏نامه، سیادت ایشان و دیگر بازماندگان میرجهان آشکار شد و این اقدام مورد تأیید علما و بزرگان وقت، قرار گرفت. پس از آن بود که عمامه سفید آیت‏الله میرجهانی به دست آیت‏الله العظمی بروجردی به مشکی تغییر یافت. ایشان گزارش فعالیتهای خود را برای اثبات سیادتش، به تفصیل در کتاب سبیکة البیضاء نوشت و نیز سخنان سالمندان، تأییدیه علما، مدارک، اسامی فرزندان و نوادگان میرجهان را تا زمان تدوین کتاب آورد.[3]

گذشته از دلایل و مدارکی که در آن کتاب آمده، دو قرینه دیگر نیز صحت ادعای او را تأیید می‌کند:

الف) گذشت که حاج سید جلال چندین سال پیش از چاپ آن کتاب، داستان فرار میرجهان و میرعماد را گفته است.

ب) اینجانب از آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی شنیدم که از قول اطرافیان آیت‌الله بروجردی نقل کرد که ایشان پیش از مراجعه آیت‌الله میرجهانی، شنیده بود عده‌ای از سادات در منطقه محمدآباد زندگی می‌کنند که در لباس سیادت نیستند و لذا وقتی آیت‌الله میرجهانی مراجعه کرد به آسانی ادعای او را پذیرفت.

آیت‏الله میرجهانی در مورد تحقیقاتش در حسن‏آباد می‏نویسد:

حرکت حقیر به قریه حسن‏آباد جرقویه مصادف روز سوم شهر ربیع‏الثانی سال 1344ق/1304ش بود. صبح از محمدآباد حرکت و دو ساعت به غروب آن روز باقی مانده بود که وارد قریه حسن‏آباد شدم و بر آقای حاج سید رضا طباطبائی ـ که قبلا سابقه آشنائی با ایشان نداشتم و بعد فهمیدم که از اولاد میرعماد و یکی از بنی‏اعمام است ـ وارد شدم و نام‏برده از ملاکین و متنفّذین آن حدود به شمار می‌رود. دو روز در حسن‏آباد مهمان ایشان بودم و حقیقتاً پذیرائی مفصّلی هم از اینجانب نمودند وکاملاً با ایشان و برادر ایشان آقای حاج سید جلال مأنوس شدیم.

ضمناً در موضوع میرعماد و میرجهان مذاکره به میان آورده و قضایا را برای ایشان شرح دادم. ایشان کاملاً اظهار بی‏اطلاعی کردند ولی اظهار داشتند که میرعماد جد ما بوده و قبر او هم در قبرستان حسن‏آباد موجود است و سنگ لوح هم دارد. ولی راجع به فرار او از جشْوقان و آمدن او با برادرش به حسن‏آباد هیچ اطلاعی ندارم.

از ایشان پرسیدم که: آیا شجره‏نامه‏ای دارید؟ گفت: آری. از ایشان درخواست کردم که شجره‏نامه خود را به من نشان دهند؛ عذر آورده که: فعلاً در دسترس نیست؛ بعدها کاوش می‏کنم و آن را پیدا نموده سوادش(رونوشتش) را برایتان می‏فرستم. دیگر ندانستم که آیا ایشان شجره‏ای داشتند و نخواستند ارائه بدهند یا اصلاً شجره‏ای نداشتند.

 به هر تقدیر از مسافرت به حسن‏آباد نتیجه‏ای نگرفتم الا اینکه محقّقاً دانستم قبر میرعماد نام در حسن‏آباد موجود است و اولاد و ذراری هم در آنجا دارد، حتی آنکه به اتفاق حاج سید رضا بر سر قبر او رفته و فاتحه‏ای هم خواندم و لوح روی قبر، سنگ سیاه رنگی بود که وفات میرعماد را روی آن نقش کرده بودند.[4]