برده. میرزاحسن ـ پدر حاج سید جلال فاطمی (م 1333ش) و حاج سید رضا طباطبایی (م1345ش) ـ یکی از متموّلان منطقه بود. در سفر حج، دو برده ی سیاه پوست نوجوان، یکی دختر و دیگری پسر خریداری و به حسن آباد آورد.
وقتی آنها به سن ازدواج رسیدند، چون احتمال می دادند خواهر و برادر باشند، دختر به نام گل افشان را به ازدواج یکی از کشاورزان حاج سید رضا در می آورند و برای پسر به نام حاج الماس دختری اهل نودشن می گیرند. اکنون بعضی از فرزندان و نوادگان این دو زوج، سیاه و بعضی سبزه و بعضی هم سفید شدند.
در کتاب گرکویه، صفحه 349 (پاورقی) آمده است:
حاج الماس از بردگان سیاه پوست افریقایی بود که پدر میرزا جلال فاطمی در زمان احمدشاه قاجار او را هنگام بازگشت از مکه خریداری و با خود به حسن آباد آورده است.
جای بسی خوشحالی است که این دو نفر چنین توفیق بزرگی را پیدا کردند که از سرزمین اسلامی و شیعه سر در آوردند و علاوه بر خود آنها، نوادگان و نسل آنها نیز در کسوت تشیع هستند.
محمود صادقی