آسیاب آبی. آسیاب های آبی از جمله آثار و جاذبه های تاریخی محسوب می شد که معمولا در کنار آبادی ها و بر سر راه قنات ها ساخته می شد.
هر آسیاب دارای قسمت های مختلفی بود که عمده ترین قسمت آن «تنوره» و به زبان محلی طورونه است که به صورت مخروطی وارونه طراحی می شد، به گونه ای که آب ذخیره شده در آن از روزنه ای کوچک با فشار آوردن به پره ها، سنگ آسیاب را حرکت می داد.
فضای اصلی آسیاب ها در دل زمین جای داشت و بخش نمایان آن شامل نورگیرها و ورودی آسیاب بود. از دیگر قسمت های آسیاب می توان سنگ زیرین و زبرین را نام برد که سنگ زیرین آن بسیار مقاوم تر است.
متأسفانه این آسیاب ها در منطقه ی جرقویه خصوصا حسن آباد به مرور از بین رفت. از میان آسیاب های معروف حسن آباد آسیاب میرزا ـ واقع در کنار جاده ی دستجرد ـ بود و هنوز آثار کمی از ساختمان خشت وگل آن به چشم می خورد و دیگری آسیاب چی در محله ی پابرج است.
آسیاب میرزا تا حدود سال 1364 دایر بود اما به کلی خراب و فعلاً منزل مسکونی شده است.
تعدادی از آسیاب های حسن آباد:
1 ـ آسیاب بالایی. آثار آن کمی به جا مانده و آسیابان آن حسین بامبول بود.
2 ـ آسیاب میرزا. به کلی از بین رفته و آخرین آسیابان آن عباس علی اکبر صادقی بود.
3 ـ ارچی ـ آسیابچی. آخرین آسیابان آن علی مالورد بود.
4 ـ آسیابان شیدان. آخرین آسیابان حاج علی محمد رحیم نام داشت.
محمود صادقی