قنات و صحرای مزرعه درویش (میرزا درویش)

محمود صادقی
تمام شش دانگ قنات و صحرای «مزرعه درویش» و به عبارت دیگر «میرزادرویش» در حسن آباد جرقویه، جزء موقوفات محمد حسین خان صدر اعظم است. طول این قنات 1500متر و دارای 60 حلقه چاه است و صحرای آن حدود 250 جریب زمین دایر و بایر را در بر می گیرد. محدوده آن از طرف شمال به صحرای مزرعه تازه، از جنوب جاده آسفالت اصفهان ـ حسن آباد، از شرق به دیوار قلعه خارا و از غرب به صحرای دستجردوک منتهی می شود. صحرا دارای یک برج کبوتر قدیمی است که قدمت آن معلوم نیست. قنات از شهرک فجر سرچشمه می گیرد و فعلا تا رو به روی گلزار شهدای حسن آباد ختم می گردد.
طبق گفته زارعین صحرای مزرعه درویش تا چهل سال پیش، از سرچشمه و از وسط دستجردوک آب رشته قنات بدون هیچ مشکلی تا استخر صحرای مذبور می رسید و کشاورزان کشت و کار خود را انجام می دادند. ولی به علت اینکه ده حلقه چاه آن از وسط دستجردک عبور می کرد لایروبی آن به سختی انجام می شد.

آقای ابوالفضل صادقی و حاج آقا مصطفی فاطمی (م 1364ش) به این نتیجه رسیدند که آب را از کنار ده عبور دهند. چاه و تونلهایی کنده شد. پس از روانه کردن آب به چاههای جدید، یکی دو سال آبیاری کردند ولی کم کم آبخور زیاد شد و آب به قعر زمین فرو می رفت و به صحرا نمی رسید. از آن طرف افراد دستجردوک که چاه های خانه های خود را پر کرده بودند، مجبور به حفر چاه در جایی شدند که زمین آبخور نداشته باشد.
حدود سه سال با موتور لیستر آب را به صحرا بردند و چون قنات و صحرا جزء موقوفات بود مورد کم توجهی قرار گرفت و کشاورزان به خاطر هزینه های زیادشان بابت کندن قنات جدید و ... ، دلسرد شدند.
این صحرا حدود 33 سال بدون زراعت بود. هرکس آب از صحرای دستجردوک داشت به املاک خود می برد و بقیه املاک، متروک شدند. تا اینکه چند تن از زارعین در بهمن ماه 1385 در اقدامی خداپسندانه، از پول شخصی خود، قسمتی از قنات را لایروبی کردند و در حال حاضر به وسیله الکتروپمپ به میزان سه اینچ آب به صحرا روانه می شود. کشاورزان از سال 1385 تاکنون مبلغی بالغ بر ده میلیون تومان هزینه کرده اند.
قنات صحرای مذکور به علت اینکه چند سالی است لایروبی نشده، هزینه ای بالغ بر 150میلیون تومان نیاز دارد تا به طور کلی پاکسازی شود. از مسئولان محترم انتظار می رود با پشتیبانی از این قشر زحمت کش، سه اینچ آب را به شش اینچ برسانند.

همانگونه که ملاحظه می شود برج کبوتر در مزرعه درویش در حال فروریختن است و در این صورت یکی از آثار باستانی و ارزشمند منطقه از بین خواهد رفت. همچنین چنین بنایی خطر جانی برای کسانی دارد که داخل و اطراف آن رفت و آمد دارند