سیمای حسن آباد در عاشورا
حسین شفیعی (مسیب)، بهمن 1387
مردم شریف، متعهد، دین باور و ولایت مدار در شهر حسن آباد با فرا رسیدن محرم، آماده ی عزاداری برای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین می شوند. سردر بعضی منازل، مغازه ها، کوچه ها و خیابانها و تمامی مساجد، تکایا، حسینیه ها، نهادها و ارگان ها و ادارات دولتی با پارچه های سیاه، پرچم های «یاحسین»، «یااباالفضل» و ذکر جملات ادبی و حدیث در مصیبت جانسوز مولایمان نقش می بندد. شهر حال و هوای وصف ناپذیر به خود می گیرد و به روشنی خبر از حادثه ای مهم و غم بار می دهد. بوی مظلومیت، شهادت و اسارت، بوی غیرت و مردانگی، شجاعت و نبرد تک تک اهالی اعم از نونهالان، کوچک و بزرگ، زن و مرد، پیرو جوان را متأثر و غمگین می سازد.
در حسن آباد دسته ها و هیأت های عزادار، علاوه بر سوگواری در نه روز اول محرم، صبح عاشورا نیز در قالب زنجیرزنی و سینه زنی از مساجد محل پس از تجمع به راه می افتند و ضمن مدیحه سرایی، در حسینیه ی حسن آباد گرد می آیند. نوحه خوان هر دسته و هیأت هنگام ورود به حسینیه، با عبارات و ابیاتی مناسب، سلام به حاضرین می دهد و هیأت مقابل و میزبان با حزن و اندوه خاصی جواب سلام را با عبارات و ابیاتی دیگر می دهد. ناگفته نماند که هیأت های عزادار در محله های قلعه و دستجردوک و شهرک فجر به دلیل دوری مسافت و بازگشت مجدد، در همان محل خود پس از شرکت در جلسه ی روضه که از صبح زود شروع می شود، مشغول عزاداری می شوند و بعد از آن به طرف گلستان شهدا حرکت می نمایند.
تجمع عزادارن کم کم در ساعت 9:30 صبح عاشورا از مسیر حسینیه با صف های منظم و چهار ردیف زنجیر زنی در عرض خیابان با حمل پارچه نوشته ها، علم، کتل و نخلی که پارچه های رنگارنگ زیادی به آن بسته شده و زنگوله های بزرگی که داخل آن آویزان است و صدایی شبیه صدای زنگ شتران به هنگام حرکت از آن بگوش می رسد، بر دوش تعدادی از افراد که دائم جا به جا می شوند در پیشاپیش دسته ها در حرکت بوده و بقیه زنجیرزنان پشت سر آنان و سینه زنان پشت سر زنجیرزنان و زنان محجبه نیز پشت سر سینه زنان به راه می افتند و در طی مسیر به سمت گلستان شهدا از مسیر خیابان جمهوری اسلامی، استقلال و آزادی و بلوار امام خمینی(ره) عبور می نمایند. در بین راه نیز آنانی که شور حسینی در سر دارند و نذر و نیازی داشته حاضرین را با شیر و چای و کیک پذیرایی می نمایند و گوسفندانی را جلو دسته ها ذبح می نمایند.
صحنه های خاطره انگیزی که از اذهان پاک نخواهد شد، یکی پس از دیگری در این روز، خود را جلوه گر می سازند. مدیحه سرا ها از جوانان و پیش کسوتان به نوبت هر کدام دقایقی نوحه می خوانند تا اینکه به قبور مؤمنین و گلستان شهدای شهر می رسند. شهدایی که در ایام جنگ تحمیلی و هشت سال دوران دفاع مقدس به تبعیت از سخن «هل من ناصر ینصرنی» پیشوا و مقتدایشان حضرت اباعبدالله الحسین به خاطر حفظ ناموس و شرف و کیان ایران اسلامی، با خلوص و ایمانی قوی و معنویتی وصف ناپذیر جهت مقابله با دشمن تا بن دندان مسلح سینه ی خود را سپر گلوله قرار داده و به فیض شهادت نائل آمدند. سلامی دسته جمعی از اخلاص به شهدا می دهند و با آنان برای ادامه دادن راهشان و پایبندی بر اهداف به حقشان که یقیناً اهداف بلند ائمه ی معصومین خصوصاً امام حسین(ع) بوده، تجدید بیعت می نمایند. در آنجا ذکر مصیبت و زنجیرزنی و سینه زنی ادامه پیدا می کند.
افرادی که از محرم سال قبل تا محرم امسال در جمع ساکنین بوده و از دنیای خاکی عروج و به لقاءالله پیوسته، دار فانی را وداع نموده اند، ضمن گذاشتن همان نخلی که مزین به پارچه های متعدد و پرورش عزاداران جابجا می شود با هماهنگی خانواده ی آن مستوفی که قبلاً به سلمانی محل یا مراجعین و ریش سفیدان متذکر شده و هدیه ای را که معمولاً مبلغ نقدی می باشد در پاکت گذاشته که آن را به عوامل برگزاری برنامه ها بدهند. به چنین مراسمی معمولاً تیغ می گویند با ذکر مصیبت فجر مختصر به یادبود وی نامش را می برند و حاضرین با قرائت فاتحه و صلوات به روحش ادای دین می نمایند. این عمل معمولاً هر ساله به احترام متوفی و بازماندگان آنها در ایام عاشورا، تاسوعا، اربعین و شهادت امام حسن مجتبی(ع) صورت می پذیرد.
پیش از اذان ظهر به همان طریقی که به طرف گلزار شهدا و قبور مومنین رفته اند، جهت ادای تکلبف واجب نماز ظهر و عصر و در ادامه صرف ناهار امام حسین (ع) از همان مسیر به حسینیه بر می گردند و خود را برای اقامه ی نماز ظهر عاشورا با گرفتن وضو آماده می کنند. مسیر اقامه ی نماز توسط جوانان تمیز و آب و جارو شده و با پهن نمودن موکت فضا را برای ادای فریضه ی نماز آماده می سازند.
یک ربع مانده به اذان، متن زیارت عاشورا توسط یکی از حاضرین قرائت و از طریق بلند گو پخش می شود. نماز ظهر و عصر بعد از قرائت زیارت عاشورا و ذکر اذان به امامت یکی از روحانیون اقامه می گردد. گاه بین نماز مختصر نصایح و تذکراتی توسط امام جماعت ایراد می شود.
پس از نماز برای صرف ناهار به مساجدی می روند که به همت هیأت ها تدارک دیده شده است. لازم به یادآوری است که تهیه ی ناهار و شام امام حسین در اکثر مساجد، از سوی مردم محل و بانیان خیّر تهیه می شود. از میان اماکنی که در روز عاشورا ناهار تدارک دیده شده، می توان به این مساجد اشاره کرد: جامع بازار، حاج سید حسن، ملاباقر، امام خمینی، صاحب الزمان، جامع، مسجد شهرک فجر، الغفور، دوازده امام، حاج باقر، حضرت ابوالفضل، امام حسن مجتبی(ع).
بعد از ظهر روز عاشورا مجدداً زنجیرزنی، نوحه خوانی و ... ادامه می یابد تا اینکه در شام غریبان شرکت نموده و همپای نافه ی اطفال، اسیری زنان و کودکان امام حسین (ع) گاهی اشک می ریزند و کاه گل بر سر می ریزند.
مراسم تعزیه و عبارت دیگر شبیه خوانی معمولاً بعد از ظهرها تا نزدیک غروب به مدت چندین روز در طول ایام محرم و صفر و ماه ربیع از زمان های بسیار قدیم برپا بوده و هنوز هم ادامه دارد. شبیه خوانان در لباس های به همراه مستمعین زیادی خاطرات و صحنه های غم بار سرزمین کربلا را به معرض تصویر می کشند.
مراسم روضه خوانی، سنت حسنه ای است که با شرکت سوگواران و وعاظ و سخنرانی روحانیون و مداحی مداحان، همراه پذیرایی در منازل و مساجد علاوه بر طول سال در ایام محرم و صفر بیشتر هویدا می باشد.
